Natuur regelt zelf veel gewasbescherming

Het nieuwe groeiseizoen is weer aan de gang, en daarmee ook de kans op ziekten en plagen. Op onze boomkwekerij hoeven we echter weinig aan gewasbescherming te doen. De natuur regelt het veelal zelf. En waar dat mogelijk is helpen we haar een handje.

Dankzij onze maatvoering is pure gewasbescherming vrijwel niet noodzakelijk. Hoe groter de bomen en struiken, des te beter ze bestand zijn tegen algemeen voorkomende ziekten en plagen. Goed bodembeheer speelt hierbij trouwens een belangrijke rol. Door veel aandacht te geven aan gezonde en voedzame grond, groeien onze bomen en struiken goed en zijn ze minder vatbaar voor belagers van buitenaf.

We hoeven weinig in te grijpen met chemische middelen die zijn toegelaten door de overheid. Vanuit het oogpunt van milieu gebruiken we toch al zo weinig mogelijk middelen. Ons beleid is om meer biologische middelen toe te passen – als dat nodig is, want bomen en struiken zijn natuurproducten en de natuur regelt veel gewasbescherming zelf wel.

Nestkasten en bloemenmengsels

We helpen natuurlijke vijanden een handje. Zo hangen verspreid op de hele kwekerij nestkasten voor vogels. Zij eten rupsen op en voorkomen daarmee schade aan de bomen. Daarnaast bevorderen we de goedaardige insectenstand met het inzaaien van bloemenmengsels. Dat kan tussen de rijen bomen, in plaats van grasbanen. Maar we doen het ook deels in plaats van een groenbemester: als een perceel is leeg gerooid en braak ligt, zaaien we bijvoorbeeld een kwart in met een bloemenmengsel, en driekwart met Japanse haver. De bloemen trekken veel natuurlijke vijanden aan; het zoemt overal als je er loopt.

We hebben op onze kwekerij gelukkig geen last van emelten of engerlingen. Die komen eerder voor op lichtere zandgrond, terwijl wij op wat zwaardere grond kweken. Maar al zouden die larven aanwezig kunnen zijn, dan kunnen natuurlijke vijanden als vogels en vleermuizen helpen in de bestrijding.

De natuur kan dus veel ziekten en plagen onder controle houden, maar er zijn een paar uitzonderingen die wij extra goed in de gaten houden op de kwekerij: echte meeldauw in soorten waaronder Amelanchier lamarckii, eikenprocessierups in Quercus robur en mogelijk Botrytis, Pestalotia en Phomopsis in Sequoiadendron giganteum (oorzaak van taksterfte *https://edepot.wur.nl/294236). Al deze boomsoorten blijven onze afnemers graag gebruiken.

Bij de sortimentskeus houden we trouwens rekening met de gevoeligheid van een soort voor een bepaalde ziekte of plaag. Als wij of de natuur die lastig onder controle kan houden, kiezen we ervoor om zo’n soort uit ons sortiment te halen. Zo kweken we bijna geen Fraxinus excelsior meer vanwege de gevoeligheid voor essentaksterfte, maar wel bijvoorbeeld Fraxinus pennsylvanica of andere essen die niet gevoelig zijn voor de schimmel.

Lagere druk eikenprocessierups

De druk van ziekten en plagen verschilt per seizoen, dat komt door de natuur en het weer. De druk van eikenprocessierups is nu bijvoorbeeld veel lager dan enkele jaren geleden. Maar dat komt ook doordat gemeenten dichter op het beheer van de rups zitten. Ze behandelen de eiken in het openbaar groen preventief met biologische middelen, uit het oogpunt van de volksgezondheid. Daar zijn we blij mee, want het heeft een positieve weerslag op de kwekerij en de ziektedruk. Quercus robur is veruit het gevoeligst voor eikenprocessierups, andere soorten en cultivars zijn minder gevoelig.

Resistentie tegen een ziekte of een plaag is voor ons een belangrijk aandachtspunt. We zoeken voortdurend naar verbetering in het sortiment. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met het kweken van klonen van Sequoiadendron giganteum die niet gevoelig zijn voor taksterfte. Of met onze nieuwe Aesculus hippocastanum ‘Cyrilles Clean’ die niet gevoelig is voor kastanjemineermot.

Daarnaast blijft ons kwekerijteam alert op beginnende aantastingen. Een aantal medewerkers heeft een loep op zak om een ziekte, plaag, of aantasting beter te kunnen zien en er melding van te maken. Daarna beslissen we welke gewasbescherming nodig is. Daarbij vragen we ons ook af hoe erg een aantasting is: is deze acceptabel? Belangrijkst is dat de kwaliteit van de boom hoogwaardig blijft.

Sterk verminderd herbicidengebruik door spiegelspuit

Tegen onkruid, tot slot, gebruiken we bijna geen herbiciden meer. Al heel lang zaaien we namelijk gras tussen de rijen, en dat kunnen we nu ook tussen de bomen doen. Dan blijft alleen de boomspiegel over voor onkruid. Hiertegen gebruiken we nu een – wat wij noemen – spiegelspuit: apparatuur die op een sensor werkt, de boom ziet en alleen de spiegel en niet de hele rij behandeld met een middel. Dit zorgt voor verdere reductie van het middelengebruik.

Biologische bomen

In aanvulling op onze duurzame en milieuvriendelijke teeltmethoden, zijn we ook trots op ons assortiment biologische bomen, die sinds 2020 onderdeel uitmaken van ons aanbod. Deze Skal-gecertificeerde bomen zijn gekweekt zonder gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest, en sluiten naadloos aan op onze filosofie van het bevorderen van natuurlijke gewasbescherming en het minimaliseren van onze impact op het milieu.

De kwaliteit van onze biologische bomen is uitstekend en doet niet onder voor de reguliere bomen op onze kwekerij. Dit is mede te danken aan de kennis die we de afgelopen vijftien jaar hebben opgedaan met alternatieve kweekmethodes en het terugdringen van gewasbeschermingsmiddelen in onze reguliere teelt. Hoewel het kweekproces van biologische bomen arbeidsintensiever is en daardoor een hoger prijsniveau kent, zijn de resultaten veelbelovend en zal ons assortiment biologische bomen de komende jaren naar verwachting verder groeien.

Skal Biocontrole ziet erop toe dat onze biologische bomen voldoen aan de geldende Nederlandse en Europese regelgeving, en garandeert dat onze biologische bomen op een verantwoorde en duurzame manier worden geteeld. Door te kiezen voor biologische bomen van Van den Berk Boomkwekerijen, draagt u bij aan een gezondere en veerkrachtige groene omgeving die in harmonie is met de natuur.