Amberboom voor spectaculaire herfsttinten

Geel, oranje, rood en purper… Wil je een boom met spectaculaire herfsttinten, kies dan voor Liquidambar styraciflua ofwel amberboom. In het najaar trekt hij met zijn bonte kleurenpracht alle aandacht, maar ook in de rest van het jaar is deze boom erg aantrekkelijk.

Statige verschijning

Liquidambar styraciflua komt oorspronkelijk uit oostelijk Noord-Amerika en deze snelgroeiende boom kan daar wel 40 m hoog worden. Als opgekweekt exemplaar wordt hij meestal niet hoger dan 25-30 m. Liquidamber betekent ‘vloeibare amber’; dit duidt op de bruinrode hars die tevoorschijn komt bij een beschadiging van de stam. Deze heerlijk geurende hars - die de indianen als zoetsap gebruikten - doet denken aan echte amber, afkomstig uit de maag van potvissen. Vandaar de naam amberboom.

De rechte stam, die tot in de top van de kroon doorloopt, maakt de amberboom tot een statige verschijning. Bij oudere bomen is de stam grijs en diep gegroefd. Oudere takken krijgen dikke, grijze kurklijsten wat een fraai winterbeeld geeft. Ook de bladeren van de amberboom zijn erg mooi. Deze zijn handvormig gelobd, glanzend groen en lijken erg op een esdoornblad. Net als diverse soorten esdoorns krijgt Liquidambar styraciflua een brede, eivormige kroon maar in het voorjaar loopt hij veel later uit. De bloei van de amberboom (in april-mei) is onopvallend. Dit in tegenstelling tot de ronde, stekelige doosvruchten die tot ver in de winter aan de boom blijven hangen.

Fantastisch kleurenspel van Liquidambar

Het enorm uitgebreide assortiment maakt het wellicht lastig kiezen, wil je een amberboom kopen. Het allermooist is een amberboom in de herfst. Dan kleuren de bladeren in allerlei schakeringen wijnrood, geel, oranje en violet, wat wekenlang een fantastisch kleurenspel geeft. Wist je dat de herfstkleur afhankelijk is van de standplaats? Op een zonnige plek ontstaan de meest intense herfsttinten, op een vochtige standplaats houdt het blad meer violet. De amberboom houdt van een beschutte plek - hij is matig bestand tegen wind - en van vruchtbare, leemhoudende grond. Liquidambar styraciflua gedijt, net als de meeste van zijn cultivars, ook op natte grond, mits goed doorlatend. Langdurige droogte doet de amberboom geen goed; geef in dat geval minstens één keer per week flink water. Verder is Liquidambar styraciflua een makkelijke laan- en parkboom, geschikt voor onder meer begraafplaatsen en grote tuinen.

Ook Liquidambar styraciflua ’Lane Roberts’ wordt op den duur een forse boom. Met zijn breed piramidale (vrij open) kroon en een uiteindelijke hoogte van 20 m vraagt hij net als de soort de nodige ruimte. Zijn herfstblad is donker wijnrood met gele tinten, een bijzondere herfstkleur die je bij andere bomen zelden tegenkomt! Zie je liever wat vrolijkere herfsttinten? Ga dan voor Liquidambar styraciflua ’Worplesdon’, deze Engelse selectie verkleurt in oktober-november naar abrikoos en oranje tot oranjerood. Deze populaire cultivar wordt veel toegepast, wellicht omdat hij wat minder hoog wordt (12-15 m) en het beste bestand is tegen ons grillige klimaat. Zaailingen van amberbomen zijn enigszins vorstgevoelig. De takken van jonge exemplaren kunnen hierdoor bij strenge vorst lichte schade oplopen. Een groot probleem is dit niet, want ingevroren takken snoei je in het vroege voorjaar eenvoudig terug tot in het levende hout. Bij de cultivar ’Worplesdon’ komt vorstschade minder voor.

Amberbomen in beeld

Een kleinere amberboom?

Een breed uitgroeiende, 15-30 m hoge boom is voor minder grote buitenruimten uiteraard veel te fors, maar gelukkig zijn er ook amberbomen die kleiner blijven. Zo wordt Liquidambar styraciflua ’Moraine’ niet hoger dan 10-12 m. De regelmatige piramidale kroon blijft mooi slank en wordt maximaal 6 m breed. ’Moraine’ lijkt op de soort - en heeft ook even mooie herfstkleuren - maar groeit langzamer. Deze amberboom gedijt op elke grondsoort.

De amberboom die het minste ruimte vraagt, is Liquidambar styraciflua ’Gum Ball’. In feite is dit een dicht vertakte, forse struik die opvalt door zijn mooie bolronde vorm. Meestal wordt deze cultivar echter op een stam geënt om hem op te kweken als bolvorm op stam. Door zijn bescheiden hoogte (circa 4 m) is ’Gum Ball’ op allerlei plekken toe te passen, óók in smalle straten en wat kleinere tuinen. Met zijn bolvormige, dichte kroon zorgt deze bijzondere boom overal voor een architectonisch accent. Pas laat in de herfst kleuren de bladeren geel. Een mooi gezicht als er tenminste geen vroege nachtvorst optreedt; in dat geval wordt het blad helaas bruin.

Amberboom met smalle kroon

Hoe groot of klein een buitenruimte ook is, een boom met een zuilvormige of smalle, piramidale kroon past er altijd. Deze gaat immers vooral de hoogte in. Van amberboom zijn diverse cultivars verkrijgbaar met dit type kroon. Liquidambar styraciflua ’Slender Silhouette’ (synoniem Liquidambar styraciflua ’Fastigiata’) heeft – zoals de naam al aangeeft – een slank postuur, ook op latere leeftijd. Hij vormt een dichte, 10-18 m hoge zuil van maximaal 3 m breed. Voor de herfstkleur hoef je deze boom niet aan te planten, hoewel de bladeren soms geel verkleuren.

Wil je een smalle, hoge boom én fraaie herfsttinten, kies dan voor Liquidambar styraciflua ’Paarl’. Deze schittert in het late najaar door zijn gele tot oranjerode bladverkleuring. Houd er wel rekening mee dat een volwassen exemplaar wel 20-25 m hoog kan worden. Ook Liquidambar styraciflua ’Stared’ (synoniem Liquidambar styraciflua ’Stella’) is in het najaar een blikvanger; het bijzondere, stervormige blad kleurt dan oranje, rood of purperrood met vaak wat gele tinten. Zijn smalle, piramidale kroon bereikt op den duur een hoogte van 15-20 m.

Zoals je ziet, is de keuze aan amberbomen vrij groot. Daarbij kun je niet alleen kiezen uit diverse cultivars, maar ook uit diverse kweekvormen. De meeste van de hierboven genoemde cultivars zijn verkrijgbaar als hoogstam boom, beveerde boom (met takken tot vlakbij de grond) en solitaire boom (een wat ouder exemplaar met een karakteristieke vorm). Liquidambar styraciflua en ’Worplesdon’ zijn bovendien verkrijgbaar als meerstammige boom. Wil je meer privacy of beschutting creëren, kies dan voor Liquidambar styraciflua als leivorm op stam, als blok op stam of als dakvorm.

Bomen voor deze toepassing