Beuk / Fagus, soorten en kenmerken

Groene, rode en overige soorten beuken 

Het meest voorkomend is de Fagus sylvatica, de gewone beuk of groene beuk. Deze omvat alle kenmerken die een beuk het beste typeren; de rechtdoorgaande gladde stam die zonder moeite 30 tot 35 meter hoog kan worden, de zeer dichte bladkroon en het ovale, geveerde blad met golvende bladrand. Dat blad voelt glad aan, en dat is ook waarmee de Fagus zich onderscheidt van de Carpinus (haagbeuk) die meer geruwd blad heeft. In de herfst kleurt de gewone beuk goudgeel waartussen de vele beukennootjes verschijnen. 

Fagus sylvatica’s die wat minder de lucht in schieten, zijn de 'Grandidentata', met eironde kroon, die uiteindelijke 15 tot 20 meter bereikt en de 'Rotundifolia' die nog wat lager blijft, trager groeit en zich ook ontwikkelt met kleiner en wat ronder blad dan de soort. Binnen die groep is de Fagus sylvatica 'Aspleniifolia' (10-15 meter) ook een aanrader om aan te planten, want deze kenmerkt zich door diep ingesneden, haast varenachtig blad. Dat geeft deze beuk een lossere en meer luchtige kroon. 

Een mooie rode/bruine variant van de Fagus sylvatica is de 'Atropunicea'. Deze groeit vrijwel net als de soort, maar heeft bij uitloop een haast felrode tot purperen bladkleur. Dit wordt naar de zomer toe wat minder intens, maar die rode gloed blijft bijzondere plaatjes opleveren. De Fagus sylvatica 'Riversii', Fagus sylvatica 'Spaethiana' en de Fagus sylvatica 'Rohanii' zijn andere donkerkleurige cultivars die erg de moeite waard zijn. 

Zuilvormige beuken

Is er niet veel oppervlak voor beplanting beschikbaar, dan is er altijd wel een plek te vinden voor een smalle, zuilvormige beuk. Dit is dan een boom waarbij de vertakking al laag bij de grond begint (betakte boom). De bekendste is de Fagus sylvatica 'Dawyck': met een te behalen hoogte van ruim 20 meter en slechts een breedte van 3 meter, is dit echt een hele slanke boom die ook vaak in moderne, strak ontworpen tuinontwerpen wordt toegepast. De 'Dawyck Gold' is in het voorjaar en de herfst meer geler van blad en de 'Dawyck Purple' is juist meer purperkleurig. Ook mooie smalle vormen hebben de Fagus sylvatica 'Anniek' en de roodbladige Fagus sylvatica 'Rohan Obelisk'. 

Treurbeuken

Ook treurvormen kunnen buitenruimtes een bijzonder karakter geven. Bij de beuken is er wat dat betreft genoeg keuze. Een sterke, neergaande groeiwijze heeft bijvoorbeeld de Fagus sylvatica 'Black Swan'. De Fagus sylvatica 'Pendula' wordt weer wat groter en ook zijn de takken wat meer afstaand en opgaand. De 'Aurea Pendula' is daar weer een gele/lichtgroenbladige variant van. Ook uniek in silhouet is de Fagus sylvatica 'Bornyensis'. Dit is een asymmetrisch gevormde treurbeuk; de afhangende zijtakken bevinden zich bij deze namelijk vooral aan één kant van de boom. 

Bijzondere beuken al solitairs

Tussen het grote geslacht van beuken zitten er ook een aantal mooie soorten die in uitstraling nauwelijks verwant lijken aan de beuk. Een goed voorbeeld is de Fagus sylvatica 'Cristata'. Deze blijft kleiner en groeit langzamer dan de soort en heeft ingesneden bladeren die licht gekruld lijken. De Fagus sylvatica 'Brathay Purple' lijkt er op, maar zijn bladeren neigen meer naar bruinrood en purper. 
Tenslotte is er nog de Fagus sylvatica 'Purpurea Tricolor'. Deze boom loopt eerst purperrood uit en naar de zomer toe wordt elk blad langzaamaan omlijst door een crèmeroze rand. Van een afstandje lijkt het dan net alsof de boom is bestrooid met roze toetsen. Hij bereikt uiteindelijk een hoogte van 15 meter. Absoluut bijzonder!

Fagus als meerstammige boom

De Fagus wordt doorgaans als hoogstam boom aangeplant, maar meerstammig opgekweekt heeft deze boom ook bijzonder veel sierwaarde. Zijn verschijningsvorm is dan wat grilliger en meer uniek. Dat maakt zo’n exemplaar ideaal als solitair. Het blad is bovendien makkelijk van de onderste stammen weg te snoeien waardoor het zicht op andere planten mooi vrij kan blijven. Een aantal Fagus soorten zijn in een aantal hoogtematen goed meerstammig leverbaar, zoals de gewone Fagus sylvatica, de Fagus sylvatica 'Atropunicea' en de fijnbladige Fagus sylvatica 'Aspleniifolia'. 

Fagus aanplanten en verzorgen

Hoewel de Fagus op allerlei plekken in het Nederlandse landschap voorkomt, is hij best kritisch als het op standplaats aankomt. Hij wortelt over het algemeen namelijk nogal oppervlakkig, is daardoor niet zo windvast en verdraagt geen verharding. Geef hem dus de ruimte.

Het beste gedijt de Beuk op een vochthoudende, maar wel goed doorlatende, leemhoudende grond. Te arme, droge of te vochtige bodems worden slecht verdragen en hij is behoorlijk gevoelig voor wisselende waterstanden en wisselende luchtomstandigheden. Omdat de Fagus ook een vrij dicht bladerdak vormt en dus veel licht tegenhoudt, wil vaak niet veel andere beplanting aan de voet groeien. 

Beuken leven in symbiose met een schimmel (mycorrhiza) in de grond die ervoor zorgt dat zijn wortels meer voedingsstoffen kunnen opnemen. Ook beschermen ze tegen wortelparasieten. Bij de aanplant van een Fagus is het dan ook aan te bevelen speciale beukengrond te gebruiken of deze schimmel aan de aanplantgrond toe te voegen. Geef daarbij niet te overvloedig water, anders bestaat de kans dat de schimmel uitspoelt. Lees ook onze aanplantinstructies met daarin ook alle aanwijzingen voor een goede verankering. 

Gevoelig voor zon

De zon levert voor de Fagus vaak problemen op, want het is best een schaduwminner. De schors is nogal dun en direct zonlicht op de stam leidt dan tot zonnebrand. Vaak worden jonge beukenbomen op lichte standplaatsen daarom deels beveerd gelaten of de stam wordt tijdelijk ingepakt in jute of kokos. Dat gebeurt ook als er plots meer licht op de boom valt, bijvoorbeeld door herinrichting van straten of pleinen. Houd ook met deze gevoeligheid rekening bij het snoeien en snoei dan ook het liefst niet in de volle zon. 

Fagus kopen 

Het opkweken en leveren van allerlei soorten Fagus en cultivars is ons vak. Wij kweken bij Van den Berk voornamelijk hoogstambomen die beginnen met een stamomtrek van 18-20 en hebben ook een uitgebreid assortiment meerstammige bomen en beveerde bomen in grote formaten. Bedoeld voor specialisten in het openbaar groen, maar ook particulieren kunnen bij onze boomkwekerij terecht voor een uniek exemplaar voor hun tuin. 

Elke boom wordt met zorg opgekweekt in de volle grond. Ze worden gedurende hun groei een aantal maal verplant om ze een goed doorwortelde kluit te laten ontwikkelen. Dat betekent dat deze bomen op hun nieuwe standplaats in de regel goed zullen aanslaan. De levering van deze bomen vindt altijd in de rustperiode van de bomen plaats – van herfst tot voorjaar. Gedurende het hele seizoen zijn de gewenste bomen wel alvast te reserveren om zo zeker te zijn van beschikbaarheid voor een specifiek groen- of tuinproject. 

Een specifieke cultivar of boommaat niet in onze online catalogus gevonden? Ons verkoopteam geeft dan graag advies voor een mooi alternatief met gelijkende eigenschappen. Ook maken zij graag vrijblijvend een passende offerte voor maatwerk waarbij ook het compleet verzorgen van de aanplant en nazorg van geplante bomen kan worden opgenomen. Voor elk project, hoe klein of groot, is er altijd wel een geschikte boom te vinden. Check voor inspiratie dan ook de projecten waar we reeds aan bij hebben gedragen.