De Betula (berk) kenmerkt zich door een rijzige groei en valt op door de lichtkleurige, vaak witte bast die het zonlicht vangt. Het is een krachtige, sterke boom die zeer goed lage temperaturen kan verdragen. De Betula komt dan ook veelvuldig inheems voor in koudere oorden, zoals Noord-Rusland, Groenland en Scandinavië. In het voorjaar loopt de Betula frisgroen uit en kondigt zo de lente aan. Dat wordt gevolgd door de hangende katjes. In het najaar trakteert de Betula ons op een fraaie, vaak goudgele herfstkleur.
Vrijwel alle Betula’s hebben een open, luchtige kroon die wordt samengesteld door wat dunne, afhangende twijgen. Jaarrond levert dat een sierlijk en speels beeld op. Het is daarmee ook een geliefde soort voor aanplant in tuinen, ondanks het feit dat de berk vaak aardig hoog kan worden. De bekendste soorten - zoals de Betula nigra - houden graag van vochtige grond en stellen weinig eisen aan het voedsel in de bodem. Maar omdat ze oppervlakkig wortelen, hebben deze bomen liever geen verharding om zich heen en verdragen slecht veranderingen in de bodem. Behalve als solitair, is de Betula ook fraai om als groep in een border of groenstrook aan te planten.
Van de Betula zijn ruim 60 soorten bekend, waarvan de Betula nigra, Betula pubescens, Betula utilis var. ’Jacquemontii’ en de Betula pendula de bekendste zijn.
De Betula nigra (Zwarte of Rode Berk) is een vrij vlot groeiende boom die een hoogte van 15 m kan bereiken. Zijn groeiwijze is vaak grillig en de meeste in de natuur voorkomende exemplaren hebben nauwelijks een duidelijk aanwijsbare harttak. Naast de onregelmatige kroon is ook de sterk afbladderende, krullende bast kenmerkend. Hoewel de Betula nigra goed gedijt op natte gronden, kan hij ook prima droger staan. Op klei met een hoge pH-waarde krijgt hij het echter moeilijker. De boom is minder geschikt voor aanplant langs straten en wegen vanwege zijn hangende karakter en schilferende bast, maar erg fraai als parkboom.
De Betula pubescens (Zachte Berk, max. 10 m) is tegen nog lagere temperaturen bestand en staat bekend als sterke pioniersboom in noordelijk gelegen streken. Deze soort stelt nauwelijks eisen aan de grond, maar van nature staat de boom graag op wat meer drassige grond, zoals bij vennen en duinvalleien. Veengrond en lichtzure bodems verdraagt de Betula pubescens ook goed. De stam is beduidend witter, minder ruw en bladdert minder af dan die van de Betula nigra. De twijgen neigen iets meer naar boven te groeien, wat de kroon een meer opgaand karakter geeft.
In grote tuinen en parken wordt vooral de Betula pendula (Ruwe Berk) veel gezien. Deze soort wordt vooral gewaardeerd om zijn luchtige kroonsilhouet met hangende dunne twijgen. De boom kan 15-20 m worden, maar er zijn ook cultivars die lager blijven. Bij oudere bomen verkleurt de stam naar grijs/zwartgroen en gaat ook scheuren vertonen. Bij de Betula pendula ‘Laciniatia’ is het vooral de bladvorm die opmerkelijk is; deze is fijn en diep ingesneden. Ook veel als solitair toegepast is de Betula pendula ‘Tristis’ waarbij het hangende karakter wordt versterkt door de zeer lange en dunne twijgen wat in combinatie met de helderwitte stam een fraai beeld oplevert.
De Betula met de witste stam is beslist de Betula utilis var. 'Jacquemontij'. Deze 10-15 meter hoge cultivar heeft een duidelijker rechtopgaand karakter dan de gewone Betula utilis en loopt bovendien ook wat eerder uit waardoor hij al vroeg kleur geeft aan de border. De stam bladdert op den duur af in brede stroken waaronder de stam wat donkerder is. De regelmatige, ovaalronde kroon kleurt in de herfst fraai goudgeel.
Ook fraai afbladderend is de Betula papyrifera, de schorsstroken van deze soort zijn echter grilliger van vorm en papierdun. De boom is met 18-20 m wat forser dan de andere soorten en heeft een open, los vertakte kroon. Door de decoratieve stam heeft de boom ook in de wintermaanden veel sierwaarde en is een mooie keuze om aan te planten als meerstammige solitair in grotere groenstroken.
Eveneens zeer wit, maar meer glad van stam is de Betula utilis ‘Doorenbos’. Ook maakt het opgaande, gelijkmatige karakter deze boom markant. In de regel begint de vertakking van deze cultivar al laag aan de boom. Verder gaat hij de hoogte in tot 15-20 m. De takken zijn vrij recht en wijzen omhoog. Ze zullen na verloop van tijd wel uitzakken, dus de ruimte om de boom moet zeker niet te beperkt zijn.
Een Betula die dan meer geschikt is voor aanplant langs straten en lanen is de in Nederland gekweekte Betula ermanii ‘Holland’. Deze boom bereikt een hoogte van 12-18 m, heeft een vrij rechte stam en een duidelijke doorlopende harttak die wordt aangevuld door een eironde kroon. De middelgrote cultivar Betula ROYAL FROST ('Penci-2') is ook goed toe te passen in het straatbeeld en levert fraaie zichtlijnen op door het mooie contrast tussen witte bast en donkerrood blad.
WOODSIDE FOREST is ontstaan naar aanleiding van een wens van landschapsarchitect Peter Lubbers. Deze was op zoek naar een wat natuurlijker meerstammig beeld, een soort ´instant forest´. De vraag past bij de tendens naar meer natuurlijk ogende en inheemse beplanting en we zijn daarmee gaan expirimenteren. Bosschages van soorten die van oorsprong in West-Europa voorkomen zijn de inspiratiebron bij de ontwikkeling geweest. Om het gewenste beeld te krijgen zijn meerdere jonge bomen bij elkaar geplant. De wortels van deze bomen vormen uiteindelijk één kluit en kunnen gezamenlijk, als een natuurlijke bosschage, worden geplant. De groepen zijn de eerste jaren gekweekt in airpot om zo een perfecte, vaste kluit te krijgen, die verplanten goed mogelijk maakt.
Ook aangeplant als meerstammige boom komt de Betula goed tot zijn recht. Behalve dat dit een natuurlijk accent kan geven aan tuin en buitenruimte, zorgt de grotere kroon ook voor meer schaduw en milieuwaarde door het hogere volume aan blad en vruchtkatjes. Onze meerstam Betula’s hebben meestal een vaasvormige opbouw en zijn grilliger van silhouet dan de hoogstam exemplaren met doorgaande harttak. Vooral Betula’s met spierwitte bast - zoals de Betula utilis ‘Jaquemontii’ – zijn meerstammig zeer geliefd vanwege hun vaak sculpturale karakter.
Hoogstam Betula’s lenen zich er ook goed voor om in een boomgroep aan te planten, waarmee het meerstammige effect kan worden nagebootst. Of dat is te realiseren via aanplant in hetzelfde plantgat als een boomboeket. Kies daar wel jongere exemplaren voor en bij voorkeur de wat lager blijvende soorten, zoals de Betula pubescens.
De Betula is in de regel een vlotte groeier en wordt vrij hoog. Daardoor zorgt hij al snel in park, tuin en bosplantsoen voor een fraai beeld. Met gemiddeld 80-100 jaar zijn het wel bomen die geen al te hoge leeftijd zullen halen.
Het beste kan de Betula worden aan geplant in de rustperiode (november - april). Voor het juist aanplanten hebben we een overzichtelijk stappenplan opgesteld, met ook de instructies voor de juiste verankering, watergift en de verzorging in de eerste jaren na aanplant.
Snoei en het afzetten van takken verdragen alle Betula’s in de regel vrij goed. Wel is deze boom gevoelig voor bloeden; snoei dus niet in de winter of het vroege voorjaar, maar alleen gedurende het groeiseizoen als de boom in blad is. Bij deze boom begint al vroeg in het jaar de worteldruk toe te nemen en de opkomende sapstroom kan daardoor uit verse snoeiwonden gaan stromen. Dit kan de boom verzwakken en vooral bij oudere bomen worden de snoeiwonden vaak slecht overgroeid wat inrotten en aantasting tot gevolg kan hebben.
Vaak hoeft een Betula niet veel gesnoeid te worden, behalve als het gaat om begeleidingssnoei van jonge bomen om een doorgaande harttak te creëren, zoals bij de Betula nigra, Betula pubescens en Betula utilis. Neem verder kruisende, zieke of zwakke takken weg en snoei niet meer dan 20% uit de kroon weg per snoeiseizoen. De Betula pendula ‘Youngii’ wordt meestal wel intensief gesnoeid en begeleid om de typerende parapluvorm te behouden.
Vanuit onze kwekerij leveren wij uitsluitend volwassen bomen die doorgaans beginnen bij een stamomtrek van 18-20 cm. Onze doelgroep bestaat uit hoveniers en specialisten in groot groen, maar ook particulieren zijn welkom om bij ons een geschikte Betula te kopen. Ons aanbod is het hele jaar door te bestellen, maar omdat we onze bomen alleen uit de volle grond aanbieden, vindt het uitleveren en brengen naar locatie alleen plaats van medio november tot en met april, dus in de rustperiode van de bomen. Bij ons bestelde bomen worden tot die tijd bij ons gereserveerd.
Per boom is de maat en actuele beschikbaarheid in te zien. Daarbij geven we ook aan wat het gemiddelde formaat en gewicht van de kluit is zodat de aanplant goed kan worden voorbereid met het juiste materieel. Boompalen, boomband en /of ander bevestigingsmateriaal kan bij de bomen worden mee besteld.
Bij meerstam Betula’s geven we de beschikbare maten aan in hoogte en breedte van de boom. Zeker bij deze groep begrijpen we dat zelf uitzoeken op onze kwekerij vaak de voorkeur heeft. Ons verkoopteam informeert dan graag over de mogelijkheden voor een bezoek en kan ook boomsuggesties aandragen voor locaties waar de standplaatseisen vrij specifiek zijn.