Bomen met gele herfstkleuren

In de herfst kunnen de dagen aardig somber en druilerig zijn. Gelukkig zijn er tal van bomen die dan de zon laten doorbreken door zich te hullen in een schitterende gele herfstkleur. Zelfs de donkerste plekken lichten op die manier prachtig op. Op een tactische manier in de border of groenstrook geplant, zijn ze binnen een tuin of stedelijk ontwerp van grote waarde.

Waardoor kleuren de bomen geel?

Dat een boomblad in de herfst verkleurt, heeft alles te maken het teruglopende stofje chlorofyl, wat voor de groene kleur in het blad zorgt. In feite absorbeert chlorofyl alle kleuren licht, maar niet het groen. Wanneer het zonlicht afneemt en de temperatuur daalt, produceert het blad minder chlorofyl en wordt die groenweerkaatsing minder. De kleuren van de overige stoffen in het blad worden dan goed zichtbaar, met name de gele kleur.

Hoe intens een blad verkleurt, is niet alleen afhankelijk van de boomsoort, maar ook van het temperatuurverloop, de mate van lichtinval en het gehalte vocht in de bodem. Niet raar dus dat een verkleuring van dezelfde boom jaar op jaar aardig kan verschillen!

Onze favoriete bomen met gele herfstkleuren

De lijst van bomen met een fraaie herfstkleur is ontzettend groot. Toch zijn er wat ons betreft een aantal die met kop en schouders boven de rest uitsteken. Niet alleen door hun prachtige geelverkleuring, maar ook omdat dit vrijwel allemaal bomen zijn met sterke eigenschappen en die op verschillende grondsoorten goed gedijen.

Zo kunnen we in de herfst natuurlijk niet om de Ginkgo biloba ‘Autumn Gold’ heen. Deze imposante boom schittert je al van verre tegemoet. Behorend tot de oeroude Ginkgofamilie die tot meer dan 250 miljoen jaar teruggaat, is deze boom exclusief in voorkomen en blad. Net als de soort groeit hij uit tot 15-25 meter met eerst een smal piramidale en later breder wordende kroon. De ‘Autumn Gold’ toont bovendien luchtig door zijn open vertakking en bundels waaiervormige blaadjes. Omdat hij verharding, vorst en wind aardig goed verdraagt en geen vrucht zet, is hij ook zeker geschikt om langs straten of op pleinen toe te passen.

Juist voor een park of ruim bemeten groeiplaats is de Fagus sylvatica 'Grandidentata' weer mooi als solitair. Deze cultivar blijft met 15 tot 20 meter wat lager dan de gewone Fagus sylvatica, maar heeft vrijwel net zo’n statig voorkomen. Zeker als in de herfstmaanden het brede eironde bladerdak volledig naar geel verkleurt. In de zomer is het blad diepgroen waartussen de bloemkatjes - en later de beukennootjes - zich vrij onopvallend ontwikkelen. Hij stelt wel een paar eisen, zoals een niet te natte, voedselrijke bodem en het liefst geen windgevoelige plek.

Gleditsia’s met gele herfstkleuren

De Gleditsia’s staan bekend om hun gele herfsttonen. Vrijwel alle cultivars hebben bovendien een fraaie luchtige kroon die in combinatie met het geveerde blad zorgt voor een mooie filtering van het licht. De Gleditsia triacanthos ‘shademaster’ is een van de hoogste cultivars die bijvoorbeeld heel goed in een stedelijke omgeving kan worden aangeplant; hij verdraagt verharding, wind, vorst, strooizout, hitte én is een goede bijentrekker door de vele geelgroene bloemen die zich in juni vormen. Een ander pluspunt zijn de doornloze takken. De Gleditsia triacanthos ‘shademaster’ bieden we ook biologisch, dus gekweekt zonder chemische gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest.

Wat lager blijft de Gleditsia triacanthos 'Skyline’. Deze boom ontwikkelt zich met een vrij compacte kroon en wordt niet meer dan 8 meter breed. Daardoor is deze boom ook goed langs straten toe te passen. De wat grillig groeiende Gleditsia triacanthos 'Sunburst' is nog een maatje kleiner en trakteert ons al vroeg in het jaar op een felgele uitloop van het nieuwe blad. Daarna worden het geveerde blad diepgroen en in de herfst weer heldergeel. Ook door zijn langzame groei is het een ware eyecatcher voor de particuliere tuin en ideaal om donkere groenstroken jaarrond kleur te geven.

Geelkleurende Ulmus en verwanten

Een minder bekende boomsoort, maar absoluut de moeite waard, is de Celtis australis, ofwel de Europese netelboom of zwepenboom. Deze 10 tot 15 meter hoog wordende soort is verwant aan de Ulmus en jaarrond vrij onopvallend in kleur en kroon. Maar in de herfst toont deze boom absoluut zijn waarde, want dan gaan de scherp gezaagde donkergroene blaadjes over in allerlei tonen geel. Daartussen vormen zich de donkerrode steenvruchtjes die zelfs eetbaar zijn. Nog een pluspunt; het is een makkelijke boom met weinig last van hittestress die zich naar allerlei standplaatsen goed zal voegen. Met ook nog eens een hoge nectar- en pollenwaarde, schuiven wij hem graag naar voren als een van onze favorieten.

Ook Ulmus 'Columella' is niet zo kritisch wat betreft standplaats of bodemsoort. Zelfs in zware klei en vlakbij de kust ontwikkelt hij zich prima. Deze boom valt verder op door zijn gekroesde, gedraaide bladstand en zodra de herfst invalt, hult hij zich in prachtige goudgele tonen. Wordt uiteindelijk 15-20 meter en groeit vrij traag. Omdat hij uitgroeit met een smalle, zuilvormige kroon vraagt hij in de breedte relatief weinig ruimte. Daarbij is het een gezonde, sterke boom en die zich bewezen heeft als het meest resistent tegen de Iepziekte.

Esdoorns met herfstkleuren

Ook de esdoorns vallen in het najaar flink op door hun verrassende kleurenpalet. Erg fraai is bijvoorbeeld Acer platanoides 'Columnare'. Deze middelgrote tot 20 meter hoge boom heeft een smalle, zuilvormige kroon, blijft daardoor in de breedtegroei beperkt en is dus prima tussen bebouwing aan te planten. Bij de uitloop zijn de bladeren eerst bruinrood, in de zomer volgt een uitbundige bloei en de herfstverkleuring varieert van intens oranje tot felgeel, wat een fraai straatbeeld oplevert. Kan op vrijwel alle grondsoorten, maar liever niet te nat en vermijd blootstelling aan zeewind.

Wat lager, maar net zo indrukwekkend in najaarskleur is de Acer platanoides 'Cleveland'. De boom gaat tot maximaal 15 meter de hoogte in, maar de eivormige kroon loopt wat breder uit dan de ‘Columnare’. Opvallend is dat hij voor de bladontwikkeling bloeit en op de grote tuilen geelgroene bloemen komen dan ook veel bijen en andere insecten af. Ook deze windvaste boom bieden we biologisch gekweekt aan en past uitstekend binnen ecologische groenzones.

De Acer ×freemanii CELEBRATION ('Celzam') kan een mooi alternatief zijn; groeit opgaand en piramidaal, kleurt na de zomer in allerlei tinten rood en geel en omdat deze cultivar geen zaad zet en bovendien verharding goed verdraagt, erg veelzijdig toe te passen.
Ook het noemen waard; de Acer saccharinum 'Born's Gracious' - een uitgelezen parkboom die extra bijzonder is door zijn diepe, haast ragfijn ingesneden blad ; de meer compacte Acer platanoides 'Globosum' - die zijn waarde ontleent aan zijn dichte afgeplatte kroon; en de vaak als meerstam aangeboden Acer rufinerve - die in de wintermaanden extra opvalt door zijn witgrijs gestreepte bast.

Bijzondere bomen met gele herfstkleur

In ons bomenbestand zitten ook vrij onbekende goudkleurige pareltjes. Bijvoorbeeld de Cladrastis kentukea. Deze 8 tot 10 meter hoog wordende boom vertakt wat grillig en laag waarbij de blaadjes jaarrond van frisgroen naar heldergeel kleuren. In combinatie met de witte bloempluimen en daaropvolgende peulen is de boom een ware lust voor het oog.

Ook de sierlijk gevormde Quercus pontica is een aanwinst, zeker in een kleinere tuin. Deze fraaie eik heeft een karakteristieke groei en decoratief zijn ook de vaak loszittende schorsplaten, hangende katjes, langwerpige eikels en grote winterknoppen. Verlangt wel wat zon en blijft met zijn ronde kroon en maximale hoogte van 4-6 meter aardig compact.

Bomen voor deze toepassing