Biodiversiteit en boomkeuze: Verder kijken dan de bloem

De roep om biodiversiteit in het groen wordt steeds luider. Gemeenten, projectontwikkelaars en groenbeheerders willen graag bijdragen aan een gezonde leefomgeving voor insecten, vogels en andere dieren. Maar tussen de intentie en de praktijk zit vaak een kenniskloof. Want wat maakt een boom nu eigenlijk waardevol voor biodiversiteit?

Bij Van den Berk is in meer dan 80 jaar een enorme expertise opgebouwd over de ecologische waarde van bomen. In dit artikel delen we die kennis, zodat u bewuste keuzes kunt maken die verder gaan dan alleen een mooie bloem.

Het probleem met dubbele bloemen

Een veelgemaakte fout is het kiezen van bomen met spectaculaire, volle bloemen. Deze dubbelbloemige cultivars zijn populair vanwege hun rijke bloei, maar zijn ecologisch vaak waardeloos.

Waarom?

Bij dubbelbloemige varianten zijn de meeldraden – de organen die stuifmeel produceren – omgevormd tot extra kroonbladen. Het resultaat is een volle, indrukwekkende bloem die er prachtig uitziet. Maar voor bijen, hommels en andere bestuivende insecten betekent dit: geen toegang tot stuifmeel.

Sterker nog, deze insecten verspillen energie door bloemen te bezoeken die hen niets kunnen bieden. Een dubbelbloemige sierboom kan dus zelfs contraproductief zijn voor biodiversiteit.

De vuistregel:

Enkelbloemige soorten leveren nectar en stuifmeel. Dubbelbloemige cultivars zijn ecologisch steriel.
Dit geldt niet alleen voor bomen. Ook bij rozen, vaste planten en andere siergewassen zien we dit fenomeen. Het is een belangrijk aandachtspunt bij elke plantkeuze waarbij biodiversiteit een rol speelt.

Verder kijken dan bekende soorten

Een tweede uitdaging is dat we vaak terugvallen op dezelfde, bekende boomsoorten. Dat is begrijpelijk – ze zijn bewezen, beschikbaar en passen in het straatbeeld. Maar in ons assortiment van meer dan 1600 soorten zitten veel minder bekende bomen die zowel die goed in het straatbeeld passen én ecologisch waarde bieden. Denk aan vruchtdragende bomen die niet alleen voor bestuivende insecten interessant zijn tijdens de bloei, maar ook voor vogels en kleine zoogdieren later in het seizoen. Of aan inheemse soorten die we zijn vergeten, maar die perfect passen in natuurinclusieve projecten.

Wij zien in de praktijk dat de markt behoefte heeft aan concrete suggesties. Niet alleen aan de boodschap "plant biodivers", maar aan handvatten: welke soorten dan? Voor welke locatie? Met welke eigenschappen?

Onze bomenfilter: zoeken op ecologische waarde

Op onze website kunt u gebruikmaken van een uitgebreide bomenfilter waarbij u specifiek kunt filteren op pollen- en nectarwaarde. Zo vindt u in enkele klikken bomen die daadwerkelijk bijdragen aan biodiversiteit.
Wij kennen onze bomen, we weten hoe ze zich gedragen in verschillende omstandigheden, en we zien welke soorten ecologisch het meest waardevol zijn.

Naar onze bomenfilter

Biodiversiteit in verschillende lagen

Een biodiverse boomkeuze gaat verder dan alleen de bloem. Het gaat om verschillende lagen van ecologische waarde:

Bloeitijd: Kies bomen met verschillende bloeiperioden, zodat er het hele seizoen voedsel beschikbaar is voor insecten. Vroege bloei in maart-april is bijzonder waardevol omdat er dan nog weinig alternatieve voedselbronnen zijn.

Vruchtvorming: Bomen die vruchten dragen bieden voedsel voor vogels en kleine zoogdieren. Denk aan bessen, noten of meidoorns. Ook hier geldt: spreiding in de tijd zorgt voor continue beschikbaarheid.

Bladstructuur: Sommige bomen zijn belangrijker voor rupsen dan andere. Inheemse soorten scoren hier vaak hoger omdat rupsen hieraan aangepast zijn. Maar ook geschikte exoten kunnen waarde hebben.

Schors en hout: Oudere bomen met ruwe schors bieden schuilplaatsen voor insecten en vogels. Dood hout is essentieel voor biodiversiteit. Wij adviseren daarom ook over het beheer van oudere bomen.

Hoe vertaal je deze kennis naar concrete projecten?

Gebruik onze bomenfilter en begin met het selecteren op pollen- en nectarwaarde voor ecologisch waardevolle soorten. Denk in diversiteit door monoculturen te vermijden; variatie in soorten en bloeitijden creëert een rijker ecosysteem. Kijk verder dan het bekende en kies voor minder gangbare, geschikte alternatieven die de biodiversiteit vergroten.

Vragen over biodiverse boomkeuze?

Bij Van den Berk hebben we niet alleen meer dan 1600 soorten in ons assortiment. We hebben ook de kennis en ervaring om u te adviseren over de beste keuze voor uw specifieke project.
Onze adviseurs kennen de bomen persoonlijk. Ze weten welke soorten het goed doen in stedelijk gebied, welke bomen droogte verdragen, én welke soorten de meeste waarde hebben voor biodiversiteit. Die combinatie van kennis maakt het verschil.

Wij adviseren u graag over:

•   Geschikte soorten voor uw project met hoge ecologische waarde
•   De combinatie van aesthetiek en biodiversiteit
•   Spreiding in bloeitijd en vruchtdracht
•   Inheemse soorten versus waardevolle exoten
•   Langetermijn beheer voor optimale biodiversiteit

U hoeft niet te gissen welke boom het beste past. Wij weten het. En we delen die kennis graag.

Biodivers groen is toekomstbestendig groen

Biodiversiteit draagt bij aan veerkrachtige ecosystemen. Ecosystemen met meer diversiteit zijn stabieler en herstellen beter na perioden van droogte of hittestress.
Dat maakt biodiversiteit niet alleen waardevol voor de natuur, maar ook praktisch voor het beheer van uw groen. Bomen die bijdragen aan een gezond ecosysteem presteren vaak beter onder wisselende omstandigheden.
Wij zien in de praktijk dat klimaatbestendigheid en biodiversiteit hand in hand gaan. Een boom die insecten en vogels aantrekt, is vaak ook een boom die veerkrachtig is. Het een sluit het ander niet uit. Integendeel.
Daarom adviseren wij u graag over bomen die beide kwaliteiten combineren: geschikt voor uw groeiplaats, bestand tegen klimaatverandering, en waardevol voor de natuur.

Het begint bij de juiste keuze

Uiteindelijk gaat het om één vraag: planten we voor alleen het oog, of ook voor de natuur?
Met de juiste kennis en hulpmiddelen is die keuze eenvoudig te maken. Het vraagt geen revolutionaire verandering. Vaak gaat het om kleine aanpassingen: een enkelbloemige variant in plaats van dubbelbloemig, een vruchtdragende soort in plaats van een steriele cultivar, een vergeten inheemse boom in plaats van de standaardkeuze.

Meer weten over biodiverse boomkeuze voor uw project?

Gebruik onze bomenfilter op de website of neem contact op met onze adviseurs. Gezamenlijk kunnen we komen tot de mooiste en meest duurzame oplossingen.