Zonnebrand bij bomen

Zonnebrand kan bij bepaalde bomen optreden. Wij beschermen deze gevoelige soorten met materialen die een natuurlijk uiterlijk hebben. Deze bescherming wordt zowel op de kwekerij als bij beplantingsprojecten toegepast.

Met zonnebrand wordt in de volksmond eigenlijk zonnebrandcrème bedoeld, een middel om je huid te beschermen tegen felle zon. De ene huid is er gevoeliger voor dan de andere huid. Bij bomen is het niet anders. Bepaalde bomen moeten beschermd worden tegen felle zon, anders kan de bast verbranden: dan treedt zonnebrand op. Dit leidt tot onherstelbaar kwaliteitsverlies wat we natuurlijk te allen tijde willen voorkomen.

Welke bomen zijn gevoellig voor zonnebrand

In feite zijn alle bomen met een dunne, gladde bast gevoelig voor zonnebrand. Bekende voorbeelden uit de praktijk zijn lindes en beuken, maar ook esdoorns kunnen er last van hebben. De laatste jaren zijn de omstandigheden voor zonnebrand gunstig: langdurige droogte in combinatie met extreme hitte. Zonnebrand kan vooral optreden aan het einde van de middag en tegen de avond, wanneer de zon vrijwel recht op de stam schijnt. De invalshoek is dan het grootst, wat betekent dat de hitte op de stam het sterkst is. In de ochtend is de zon meestal nog niet zo sterk. Rond het middaguur staat de zon het hoogst en bereikt zij haar maximale kracht, maar dan worden de stammen van bomen beschermd door hun eigen kroon en bladerdek.

Op de kwekerij zijn de buitenste rijen het meest gevoelig voor zonnebrand, omdat de invalshoek van de zon daar het grootst is. De stammen beschermen we daarom met kokosmatten (in feite kokosvezelmatten) eromheen. Over het algemeen biedt één mat (40 bij 200 cm) voldoende bescherming voor een stam, beginnend vanaf de grond. Als dit niet toereikend is, wikkelen we twee matten om de stam heen.

Bij het beschermen is het belangrijk dat het materiaal luchtig om de bomen zit. Er moet voldoende luchtdoorstroming zijn, zodat de bomen bij warmte kunnen afkoelen en hun vocht kunnen kwijtraken aan de omgevingslucht. Het klimaat rondom de bomen blijft dan zo natuurlijk mogelijk. Daarom pakken we de stammen nooit strak in met jute. Dit raden wij ook altijd af.

Hoe bomen effectief te beschermen tegen zonnebrand

Op de kwekerij gebruiken we de kokosmatten vanaf de aanplant van dikkere bomen, vanaf diktemaat 25-30 cm. De matten bieden ook in de winter bescherming tegen vorstschade. De stammen van kleinere diktematen beschermen we tegen zonnebrand met wildkokers (80 cm hoogte). De stammen blijven beschermd totdat de kronen genoeg volume hebben om schaduw te bieden; dan kan zonnebrand meestal niet meer optreden.

In sommige landen is het gebruikelijk om boomstammen wit te verven of te kalken om ze tegen zonnebrand te beschermen. Echter, voor een natuurlijker uiterlijk wordt het gebruik van kokosmatten door ons aanbevolen. Deze matten kunnen door ons samen met de bomen geleverd worden. Als alternatief kunnen rieten of bamboematjes gebruikt worden in projecten om zonnebrand te voorkomen. Bamboe is doorgaans sterker dan riet. Met welk materiaal een boom ook wordt beschermd: er moet wel voldoende luchtdoorstroming rond de stam blijven.

Bij het selecteren van bomen voor een project, dient men rekening te houden met de omgevingsfactoren en de gevoeligheid van de boom voor zonnebrand. Een voorbeeld hiervan is een wit plein, omringd door reflecterende gebouwen, dat zorgt voor een verhoogde weerkaatsing van zonlicht.